Practice what you preach Ruth!

Practice what you preach Ruth!!

Ik heb het mooiste beroep van de wereld! Ik mag teams en organisaties helpen om te gaan met diversiteit. Ik ben behoorlijk idealistisch ingesteld en op deze manier hoop ik bij te dragen aan een kleurrijke inclusieve wereld van werk, waar ruimte is voor iedereen, ongeacht waar je vandaan komt, hoe oud je bent, van wie je houdt of waar je in gelooft.

Dat doe ik onder andere door mensen binnen teams en organisaties te helpen elkaar wat beter te leren kennen, door – op allerlei verschillende manieren – de dialoog aan te gaan met elkaar. Klinkt allemaal nogal redelijk soepel en simpel wellicht. Maar de dialoog aangaan met mensen die lijnrecht tegenover je lijken te staan, als het gaat om gedrag, mening, houding, soms zelfs een bepaalde tone of voice, die bij jou de haren recht overeind doen staan, is makkelijker gezegd dan gedaan.

Ik noem ze ook wel ‘vreemde’ anderen (een term die ik overgenomen heb van mijn docent en mentor Kitlyn Tjin a Djie). Mensen die we liever uit de weg gaan. Dat wat ik normaal vind (lees bijvoorbeeld: professioneel, integer, respectvol, netjes …) vinden deze mensen dus blijkbaar niet! Ken je zo iemand in jouw omgeving? Iemand die onbegrijpelijk anders denkt, doet, praat, gelooft, werkt etc.?

En hoe diverser onze wereld – en dus ook onze werkplek – wordt, hoe meer ‘vreemde’ anderen er mogelijk in ons team terecht komen met wie we samen moeten werken. Liefst nog succesvol ook …

Dat het makkelijker gezegd is dan gedaan, heb ik onlangs ook nog weer zelf aan den lijve ondervonden. Je zou toch denken, ik althans wel blijkbaar, dat ik inmiddels wel weet om te gaan met ‘vreemde’ anderen, aangezien ik daar zoveel anderen mee help en daar nog een opleiding in volg ook.

Maar niets is minder waar. Ook voor mij blijft het telkens weer een bewust worden wie ik tegenover me heb en wat mijn eerste reactie instinctief is, namelijk vechten of vluchten. Maar door te vechten of te vluchten, gaan we weg van de dialoog en lost het op de langere termijn niets op. Sterker nog het leidt tot verdere verwijdering en eilandjesgevoel, wij vs zij.

De kritiek die ik kreeg

Dit werd me weer even heel duidelijk gemaakt toen ik een paar weken geleden een mail ontving van iemand die ooit een multicultureel leiderschapsprogramma bij mij had gevolgd. Zij had de nieuwe website van No Labels Inc bekeken en had daar wel wat op aan te merken.

Dit is wat ze mij schreef:

“Ik wilde je feliciteren met je nieuwe boek, maar heb ook meteen commentaar op je nieuwe bedrijf: je personeel bestaat alleen uit witten! Practice what you preach, aiai!! Niet best Ruth, valt me tegen van je :).

 Ik vind dit niet heel baanbrekend. Hiermee laat je zien dat de mensen die jij het meest geschikt vind om voor jou te werken, mensen zijn die hetzelfde als jou eruit zien, mensen waar jij mee bekend bent. Dat is precies waar het om gaat: recruiters zijn mensen op een sleutelpositie die juist hierdoor heen zouden moeten breken. Het gaat niet om aantal jaren ervaring hier, maar om verruiming van je horizon. Mensen die op een baan solliciteren die in eerste instantie niet de beste lijken omdat ze anders zijn, anders denken, aannemen. Pas als die mensen zich waarmaken, vindt er pas een verandering in het denkpatroon plaats.

 Witte managers nemen nog steeds alleen witte managers aan. Niet omdat ze het meest geschikt zijn, maar omdat ze daar het meest bekend mee zijn. Ze lijken op hen en daarmee zijn ze dus ook meteen het meest betrouwbaar en nemen ze zo min mogelijk risico. Zo houdt je de witte cultuur in stand. Dan kun je wel dromen van een inclusieve samenleving, maar dan blijft het daarbij.”

Hoe ik reageerde

Nou ik kan je vertellen, die mail kwam aan! Het sneed mij in het diepste van mijn ziel, vooral die laatste zin.

Mijn eerste reactie was dan ook vechten! Wie denkt zij eigenlijk wel wie zij is!! Ik zou haar wel even vertellen hoe het zit. Ik ben ten eerste geen werkgever of recruiter, ik heb niemand in dienst. En hallo, ik ben nog maar net begonnen met No Labels, geef me wat tijd! Trouwens, de man-vrouw verdeling is al wel aardig op orde! En laten we het uberhaupt eens hebben over de definitie en betekenis van diversiteit. Dat zou in mijn ogen helemaal niet moeten gaan over huidskleur, culturele achtergrond en/of geslacht. Het gaat om de mens achter die labels!

Vervolgens – of tegelijkertijd – wilde ik vluchten! Ik dacht: wat heeft het voor zin om hier op te reageren, laat maar! Ik praatte er met anderen over, die mij goed kennen. Ik zocht bevestiging in het feit dat ik wel weet wat ik doe en dat het niet gaat om huidskleur etc. Maar wat ik hier aan het doen was, was vooral praten óver en niet praten mèt! Eén van de boodschappen die ik anderen juist probeer mee te geven … ik was er zelf nu dik in gestapt in die valkuil. Het is voor mij namelijk veel prettiger en veiliger om niet met deze ‘vreemde’ ander in gesprek te gaan, maar met mensen die aan mijn kant staan, die mij bevestiging geven. Mijn ‘gelijken’ …

Ik werd me ervan bewust dat ik de dialoog op allerlei mogelijke manieren uit de weg ging, terwijl het juist veel meer oplevert als ik de dialoog aan zou gaan. Wat ‘preach’ ik altijd bij mijn klanten …

De dialoog aangaan … maar hoe?

Dus na dik een week gewacht te hebben, heel langzaam tot 10 geteld en nog eens tot 10 geteld, heb ik haar teruggemaild. En wat me – naast of juist dankzij het wachten – daarbij geholpen heeft is denk ik het volgende:

• Stap 1: Stilstaan bij de moeite die de feedbackgever heeft genomen om mij deze feedback te geven

Ik bedacht mij, na eerst mijn eigen stoom te hebben afgeblazen, dat deze dame in kwestie veel makkelijker eigenlijk ook met anderen had kunnen praten, die aan haar kant staan. Hoe belachelijk het wel niet is dat ik, die zegt te werken aan diversiteit en inclusiviteit, zelf alleen maar met witten samenwerk! Belachelijk!!! Het was ook voor haar, veel veiliger geweest om óver mij te praten in plaats van mèt.

In plaats daarvan had deze dame ervoor gekozen zich in die zin ook kwetsbaar op te stellen door mij een mail te sturen. Met het risico dat ik dat allemaal belachelijk zou vinden, niet zou reageren, daar anderen in zou betrekken, misschien wel een blog zou schrijven waarin ik haar zwart zou maken. In de aanval zou gaan dus.

Door me bewust te worden, en op deze manier naar haar te kijken, zag ik haar in een heel ander daglicht. Nou wil ik hier niet roomser dan de paus klinken! Dit dacht ik allemaal niet gelijk hoor!! En het koste me echt moeite om haar op deze manier te bekijken. Maar serieus, het veranderde mijn blik op haar wel! Het hielp me om de dialoog later aan te gaan met haar.

• Stap 2: Wat in deze kritiek is waar

In plaats van de kritiek af te doen als belachelijk en heus echt niet waar, dwong ik mezelf stil te staan bij de vraag wat er ook wèl waar zou kunnen zijn in de feedback die ik van deze dame kreeg (een les die ik leerde van Byron Katie). Ook al vind ik dat het, idealistisch gezien, niet om huidskleur en achtergrond zou moeten gaan. Ook ik verbaas me erover dat het nog steeds zo blank kleurt in (hogere lagen van) organisaties. Dat klopt toch niet, als je de samenleving om je heen bekijkt. Zou het zo kunnen zijn dat ook ik daar toch een blinde vlek heb zitten? In hoeverre werk ik samen met allerlei diverse mensen? En als dat zo is, in hoeverre laat ik dat dan zien? Waarom kleurt het team van mensen met wie ik werk op mijn website nog zo blank? En wat betekent dat? In hoeverre ‘practice’ ik wat ik ‘preach’? …

• Stap 3: Kwetsbaar opstellen

Ik heb mijn feedbackgeefster eerlijk toegegeven dat ik het een lastig en complex gebeuren vind in de praktijk. Haar feedback heeft me doen beseffen dat ook ik, die dagelijks met dit thema bezig is, het nodig heeft om van tijd tot tijd wakker geschud te worden. Dat het niet stopt met 1x om je heen kijken, je 1x bewust te worden van je eigen vooroordelen, die ieder mens heeft, en dat je dat dan kunt afvinken, check, been there done that, dat idee. Nee! Ook ik moet telkens weer om me heen blijven kijken, naar mezelf en naar de mensen die ik om me heen verzamel en die ik – al dan niet bewust – niet om me heen verzamel.

• Stap 4: Verantwoordelijkheid nemen

Ik heb haar ook gezegd dat ik eigen keuzes maak, andere keuzes wellicht dan zij zou doen. En dat dat mijn eigen verantwoordelijkheid is. Nu ik weer even wakker ben geschud, ben ik beter in staat op een meer bewuste manier mijn eigen keuzes te maken. Te beseffen dat het enerzijds goed is stil te staan bij wie ik om me heen verzamel en anderzijds te beseffen wie mijn doelgroep is, wie ik wil bereiken en met wie ik dat het beste kan doen, denk ik! En dat we het daarover ook oneens kunnen zijn met elkaar.

• Stap 5: Overeenkomsten zoeken

Ondanks dat we het wellicht oneens zijn met elkaar, zijn we allebei bevlogen op onze eigen manier, om binnen de wereld van werk meer ruimte te creeren voor iedereen, ook mensen met een andere huidskleur en achtergrond. Dat verbindt ons toch en maakt dat we, ieder met onze eigen mening en voorkeur, naast elkaar kunnen staan in plaats van tegenover elkaar.

Het mooie was, toen ik haar uiteindelijk had teruggemaild, zij in haar antwoord daarop een stukje van haar persoonlijke verhaal deelde. De situatie waarin zij zich nu bevindt, deed mij beter begrijpen waarom ze reageerde zoals ze reageerde. Ik leerde haar een beetje beter kennen en mijn eerste reactie op haar eerste mail ebte verder weg. Wat overbleef was een gevoel van dankbaarheid dat ze de moed had opgevat mij feedback te geven en vervolgens iets persoonlijks te delen.

De aardappel anders schillen

Van mijn kant betekende deze ervaring dat het mij weer geleerd heeft om te gaan met het gevoel wat je ook wel krijgt als je ‘de aardappel anders schilt’ dan je gewend bent. Een gevoel van ongemak, het uit de weg willen gaan.

Mijn feedbackgeefster en ik staan nu niet (meer) tegenover elkaar, maar dichter bij elkaar. Stel je eens voor hoe de wereld, jouw team, jouw werkomgeving, eruit zou zien als we elkaar helpen dit vaker te doen … de dialoog aangaan met elkaar daar waar je het liefst hard weg zou willen rennen …

Heb jij ook ervaring met een ‘vreemde’ ander? Ik ben heel benieuwd wie die ‘vreemde’ ander voor jou is en wat jou helpt om de dialoog aan te gaan. Deel je het met ons?